Google Pagespeed Insights là một bộ tiêu chuẩn đo lường tốc độ và khả năng thân thiện của website do chính Google đề xuất ra. Theo Google, các tiêu chuẩn trong Pagespeed Insights sẽ tập trung vào hai vấn đề chính, đó là tốc độ tải trang và thân thiện với trải nghiệm người dùng. Và nếu các website nào càng được nhiều điểm ở trang đánh giá Pagespeed Insights thì tức là trang đó đáp ứng được càng nhiều các tiêu chuẩn của Google đề ra.

Thực tế, các tiêu chuẩn này không cần bạn phải áp dụng toàn bộ vì không phải tiêu chuẩn nào bạn cũng có thể sử dụng trên mọi trường hợp. Nên nếu bạn xem serie này và không có khả năng làm được một số tiêu chuẩn nào đó thì cứ bỏ qua, vì Google không bắt bạn phải đạt tiêu chuẩn hết.

Và hiện tại, Google Pagespeed Insights có tất cả 16 tiêu chuẩn đánh giá như sau:

Quy tắc tối ưu tốc độ

• Tránh sử dụng chuyển hướng ở trang đích.
• Bật chức năng nén dữ liệu gửi về trình duyệt.
• Cải thiện thời gian phản hồi của máy chủ.
• Cải thiện bộ nhớ đệm ở trình duyệt.
• Nén các tài nguyên CSS và Javascript trên website.
• Nén giảm dung lượng hình ảnh.
• Tối ưu việc chèn CSS vào website.
• Thiết lập thứ tự ưu tiên của nội dung trong website.
• Bỏ chặn Javascript và CSS khi tải trang.

Quy tắc tối ưu hiệu suất sử dụng

• Tránh sử dụng các trình cắm (plugin) để hiển thị nội dung.
• Cấu hình viewport để hiển thị kích thước màn hình phù hợp.
• Tối ưu các nút bấm hoặc liên kết trên website.
• Sử dụng cỡ chữ phù hợp để hiển thị nội dung.

Như vậy, nếu bạn muốn website của mình thân thiện với Google Pagespeed thì hãy chắc chắn rằng là bạn đã áp dụng các quy tắc ở trên. Vậy áp dụng ra sao, làm sao để áp dụng cho WordPress? Đó là những gì mà mình sẽ hướng dẫn bạn làm xuyên suốt các bài hướng dẫn tối ưu Google Pagespeed Insights này.

 Tiêu chuẩn đầu tiên: Sử dụng host phù hợp

Nếu bạn hiện tại đang sử dụng các host miễn phí thì đừng làm theo các bài hướng dẫn này làm gì cho mất công, bởi vì có thể tốc độ chậm của nó cũng như hỗ trợ ít công nghệ nên bạn sẽ không thể làm được rất nhiều tính năng. Do vậy, mình khuyến khích bạn sử dụng các host tốt cho WordPress mà những cái tên mình khuyến khích là A2Hosting (có máy chủ Singapore), StableHost, Arvixe (có server Hongkong) đều là các host tốt cho WordPress, tương thích với nhiều plugin.

Ngoài ra, mình khuyến khích bạn sử dụng dịch vụ CloudFlare để tối ưu hoá tốc độ website tốt hơn.

Tránh sử dụng chuyển hướng ở trang đích

Chuyển hướng nghĩa là khi bạn vào một trang nào đó mà bạn lại thiết lập cho nó chuyển hướng (redirect) sang một trang khác hoặc kiểu địa chỉ khác. Tình trạng này thường thấy nhất là với các trang sử dụng tên miền kiểu www.domain.com (có www). Mà theo thói quen của nhiều người thì họ chỉ gõ domain.com lên trình duyệt, nên lúc này webserver cần thêm thời gian để nó chuyển hướng sang kiểu tên miền có www và làm chậm trễ thêm vài giây.

Do đó, mình khuyến khích các bạn không nên sử dụng tên miền có www vì nó sẽ làm người dùng mất thêm thời gian để chuyển hướng, cũng như là nhìn địa chỉ website dài thêm 3 ký tự.

Bật chức năng nén

Chức năng nén ở đây nghĩa là webserver sẽ nén các dữ liệu gửi về trình duyệt theo phương thức HTTP dưới dạng gzip thay vì dưới dạng dữ liệu thô thông thường, lúc này trình duyệt sẽ hiển thị nội dung đã được nén gzip. Và việc nén như vậy có thể sẽ giúp bạn tối ưu tốc độ lên gấp nhiều lần do dung lượng của mỗi lần request đã giảm đáng kể (khoảng 50 – 70% sau khi nén).

Xem thêm: Kiểm tra Gzip trên website tại http://gzipwtf.com/

Để bật tính năng nén Gzip, bạn có thể làm các cách sau:

Nếu dùng plugin W3 Total Cache

Bạn có thể bật tính năng nén Gzip tại Performance -> General Settings -> Browser Cache.

Sau đó bạn vào Performance -> Browser Cache và đánh dấu vào tất cả tuỳ chọn “Set expires header“.

Nếu dùng WP Super Cache

Đối với WP Super Cache thì bạn có thể bật Gzip bằng cách vào Settings -> WP Super Cache -> Advanced và đánh dấu vào tuỳ chọn “Cache hits to this website for quick access. (Recommended)” và “Compress pages so they’re served more quickly to visitors. (Recommended)“.

Đối với Apache

Nếu bạn dùng webserver Apache mà không dùng hai plugin ở trên thì có thể bật Gzip bằng cách chèn đoạn sau vào .htaccess:

<ifModule mod_gzip.c>
mod_gzip_on Yes
mod_gzip_dechunk Yes
mod_gzip_item_include file .(html?|txt|css|js|php|pl)$
mod_gzip_item_include handler ^cgi-script$
mod_gzip_item_include mime ^text/.*
mod_gzip_item_include mime ^application/x-javascript.*
mod_gzip_item_exclude mime ^image/.*
mod_gzip_item_exclude rspheader ^Content-Encoding:.*gzip.*
</ifModule>

Hoặc nếu đoạn trên bạn chèn vào mà bị lỗi 500 hay không có gzip thì xoá đi và sử dụng đoạn ở dưới.

AddOutputFilterByType DEFLATE text/plain
AddOutputFilterByType DEFLATE text/html
AddOutputFilterByType DEFLATE text/xml
AddOutputFilterByType DEFLATE text/css
AddOutputFilterByType DEFLATE application/xml
AddOutputFilterByType DEFLATE application/xhtml+xml
AddOutputFilterByType DEFLATE application/rss+xml
AddOutputFilterByType DEFLATE application/javascript
AddOutputFilterByType DEFLATE application/x-javascript

Đối với NGINX

Nếu bạn dùng NGINX và không sử dụng plugin WP Super Cache hoặc W3 Total Cache thì chèn đoạn sau vào file nginx.conf:

gzip on;
gzip_comp_level 2;
gzip_http_version 1.0;
gzip_proxied any;
gzip_min_length 1100;
gzip_buffers 16 8k;
gzip_types text/plain text/html text/css application/x-javascript text/xml application/xml application/xml+rss text/javascript;

# Disable for IE < 6 because there are some known problems
gzip_disable "MSIE [1-6].(?!.*SV1)";

# Add a vary header for downstream proxies to avoid sending cached gzipped files to IE6
gzip_vary on;

Cải thiện thời gian phản hồi của máy chủ

Việc cải thiện này có nghĩa là tối ưu tốc độ của host hoặc máy chủ của bạn đang sử dụng. Nếu bạn sử dụng host thì hãy chắc chắn host của bạn có tốc độ xử lý nhanh như các host tốt nhất cho WordPress. Còn nếu bạn sử dụng máy chủ riêng/VPS thì hãy theo dõi (có thể dùng Newrelic) để theo dõi xem tốc độ xử lý của máy chủ có chậm theo thời gian không, từ đó bạn có thể áp dụng thêm các phương thức lưu dữ liệu đệm khác như Database Cache hoặc Object Cache.

Xem thêm: Các kỹ thuật cache và khi nào nên sử dụng.

Nếu bạn đang dùng máy chủ riêng hoặc VPS thì nên sử dụng EasyEngine hoặc Centminmod để chạy WordPress để có tốc độ phản hồi cao nhất.

Cải thiện bộ nhớ đệm của trình duyệt

Mặc định khi trình duyệt tải các website, nó sẽ lưu dữ liệu đệm (cache) các tập tin tĩnh như hình ảnh, CSS, thậm chí là cả nội dung website nếu bạn có bật gzip ở trên. Nhưng nếu bạn không tối ưu lại thời gian mà trình duyệt được phép lưu cache thì bạn sẽ gặp phải vấn đề là cache quá nhanh hết hoặc quá lâu hết, tối ưu nhất là bạn chỉ nên kêu trình duyệt lưu cache của các file tĩnh trên website của bạn tầm khoảng 1 tháng là đẹp.

Để làm việc này, chúng ta sẽ cần khai báo thêm một đoạn Cache-Control và ETag vào HTTP Header của các file tĩnh, ví dụ của thachpham.com:

HTTP/1.1 200 OK
Date: Tue, 16 Jun 2015 17:13:06 GMT
Content-Type: image/png
Content-Length: 112
Connection: keep-alive
ETag: "550032be-70"
Expires: Fri, 13 Jun 2025 17:13:06 GMT
Cache-Control: public, max-age=315360000
Access-Control-Allow-Origin: *
CF-Cache-Status: HIT
Vary: Accept-Encoding
Accept-Ranges: bytes
Server: cloudflare-nginx
CF-RAY: 1f7824b54a4905b5-ARN

Đoạn trên có nghĩa là mình đã thêm Cache-Control vào header với tham số public và max-age là 315360000 giây, nghĩa là tập tin này sẽ lưu cache vào trình duyệt trong thời gian 10 năm. Lúc này, đoạn Expires sẽ hiển thị chính xác thời gian mà tập tin này hết cache và đoạnETag nó sẽ chứa một chuỗi giá trị ngẫu nhiên để trình duyệt kiểm tra xem tập tin này có được thay đổi không, nếu có thì nó sẽ xoá cache cũ đi. Như vậy tóm lại, đoạn trên là trình duyệt sẽ lưu cache tập tin này trong vỏng 10 năm nếu người dùng không xoá cache và nội dung tập tin không bị thay đổi.

Để xem HTTP Headers nhanh thì bạn có thể vào http://web-sniffer.net/ và copy một đường link của một file ảnh, CSS hay Javascript trên website của bạn để kiểm tra xem nó đã có các header ở trên chưa.

Thêm thời hạn cache bằng CloudFlare

Nếu bạn sử dụng CloudFlare trên website thì bạn có thể thiết lập thời gian hết hạn của các tập tin tĩnh tại Caching -> Browser Cache Expiration.

Đối với W3 Total Cache

Nếu bạn dùng W3 Total Cache thì khi bật tính năng Browser Cache (xem ở phần nén Gzip ở trên) thì nó đã tự thêm thời gian hết hạn vào các file tĩnh. Tuy nhiên bạn có thể vào Performance -> Browser Cache và đánh dấu vào các dòng như “Set entity tag (eTag)“, “Set cache control header“.

Đối với Apache

Nếu bạn không dùng CloudFlare và W3 Total Cache mà sử dụng webserver Apache thì có thể thêm đoạn sau vào .htaccess:

<ifmodule mod_expires.c>
<Filesmatch ".(jpg|jpeg|png|gif|js|css|swf|ico|woff|mp3)$">
 ExpiresActive on
 ExpiresDefault "access plus 1 year"
</Filesmatch>
</ifmodule>

Hoặc nếu đoạn trên không được thì dùng đoạn dưới đây:

ExpiresActive On
ExpiresByType image/jpg "access plus 1 year"
ExpiresByType image/jpeg "access plus 1 year"
ExpiresByType image/gif "access plus 1 year"
ExpiresByType image/png "access plus 1 year"
ExpiresByType text/css "access plus 1 month"
ExpiresByType application/pdf "access plus 1 month"
ExpiresByType text/x-javascript "access plus 1 month"
ExpiresByType application/x-shockwave-flash "access plus 1 month"
ExpiresByType image/x-icon "access plus 1 year"
ExpiresDefault "access plus 2 days"

Đối với NGINX

Nếu bạn dùng NGINX thì thêm đoạn sau vào file cấu hình domain của NGINX:

# Media: images, icons, video, audio, HTC
location ~* .(?:jpg|jpeg|gif|png|ico|cur|gz|svg|svgz|mp4|ogg|ogv|webm|htc)$ {
 expires 1M;
 access_log off;
 add_header Cache-Control "public";
}

# CSS and Javascript
location ~* .(?:css|js)$ {
 expires 1y;
 access_log off;
 add_header Cache-Control "public";
}

Lời kết phần 1

Phần này chúng ta đã hiểu qua về cơ chế đánh giá điểm số Google Pagespeed Insights trên website, và chúng ta cũng đã tối ưu website của mình dựa vào 4 tiêu chuẩn đầu tiên trong Google Pagespeed. Ở phần tiếp theo chúng ta sẽ tiếp tục làm các tiêu chuẩn khác nhé.

Ở phần 1, chúng ta đã làm qua 4 quy tắc đầu tiên để tối ưu hoá website thân thiện với các tiêu chuẩn của Google Pagespeed Insights và nếu bạn kiểm tra thì có thể điểm số Google Pagespeed Insights của bạn đã cải thiện được một xíu.

Tiếp tục ở bài này, chúng ta sẽ làm tiếp tục 4 quy tắc tiếp theo đó là:

• Làm nhỏ tài nguyên CSS và Javascript trên website.
• Nén dung lượng hình ảnh trên website.
• Tối ưu việc chèn CSS.
• Thiết lập thứ tự ưu tiên nội dung.

Làm nhỏ CSS và Javascript

Trong một website WordPress, bạn có thể sẽ thấy website mình có chèn nhiều tập tin CSS và Javascript riêng biệt với nhau. Nhưng bạn có biết là trình duyệt khi tải một website, nó chỉ tiến hành gửi tối đa khoảng 10 request đồng thời và sau khi 10 request đó được tải xong nó sẽ tiếp tục gửi request cho các nội dung khác. Và dĩ nhiên, thứ tự các tài nguyên được nhận request sẽ đánh dấu từ trên xuống dưới trong mã nguồn website của bạn ngoài front-end.

Các bạn xem qua ví dụ sau:

[html]
<!DOCTYPE html>
<html>
    <head>
        <title>Title Web</title>
        <!–Javascript của website–>
        <script src=”js/script1.js”></script>
        <script src=”js/script2.js”></script>
        <script src=”js/script3.js”></script>

        <!–CSS của website–>
        <link rel=”stylesheet” href=”css/style1.css” />
        <link rel=”stylesheet” href=”css/style2.css” />
        <link rel=”stylesheet” href=”css/style3.css” />
    </head>
    <body>
        <p>Lorem lipsum</p>
    </body>
</html>
[/html]

Bạn thấy chúng ta có 3 tập tin Javascript và 3 tập tin CSS. Điều này có nghĩa là trình duyệt của bạn sẽ tốn mất 6 request để xử lý các tập tin này. Vậy tại sao chúng ta không tiết kiệm request mà trình duyệt gửi đi bằng cách gộp 3 tập tin Javascript thành 1, và gộp 3 tập tin CSS thành 1? Kỹ thuật này chúng ta gọi nó là Minify CSS và Minify Javascript.

Ngoài ra, kỹ thuật Minify còn áp dụng thêm một cách nữa đó là loại bỏ các khoảng trắng và gom toàn bộ nội dung trên cùng một hàng. Cái này bạn có thể xem mã nguồn của Thachpham.com là thấy.

Sử dụng plugin

Lưu ý, cách này có thể làm giao diện của bạn bị lỗi. Nếu bạn dùng máy chủ riêng thì nên sử dụng Google Pagespeed để làm nhỏ CSS và JS mà không bị lỗi.

Có 2 plugin mà bạn có thể sử dụng để làm việc này, đó là Speed Booster Pack (nên dùng), Better WP Minify của Khang Minh thần thánh hoặc W3 Total Cache.

Thiết lập Better WP Minify

Thiết lập Speed Booster Pack

Thiết lập W3 Total Cache

Bạn vui lòng xem hướng dẫn này để biết thêm chi tiết.

Sử dụng Google Pagespeed

Nếu bạn có dùng Google Pagespeed thì thêm các filter này vào để sử dụng.

NGINX

pagespeed EnableFilters combine_css,rewrite_css,rewrite_javascript,combine_javascript;

Apache

ModPagespeedEnableFilters combine_css,rewrite_css,rewrite_javascript,combine_javascript

Nén dung lượng hình ảnh

Việc giảm các dung lượng hình ảnh rất quan trọng trong việc tăng tốc website cũng như tiết kiệm băng thông cho website. Bởi vì một tấm ảnh có thể sẽ có dung lượng khá nặng mà bạn có thể giảm dung lượng nó xuống mức thấp nhất mà vẫn giữ nguyên chất lượng hình ảnh, hoặc chất lượng giảm xuống rất ít.

Nên xem thêm: Tối ưu hình ảnh trên website đúng cách

 Nén ảnh trước khi upload

Mình khuyên thật lòng bạn nên sử dụng các phần mềm hỗ trợ nén ảnh để giảm bớt dung lượng rồi hãy upload lên. Bạn có thể sử dụng các phần mềm như Ceasium (Windows) hoặc ImageOptim (Mac).

Sử dụng plugin nén ảnh trong WordPress

Nếu bạn đã có rất nhiều ảnh thì có thể sử dụng các plugin tự động nén các ảnh upload lên và nén các ảnh đã có trong thư viện như WP Smush hoặc EWWW Image Optimizer. Nếu bạn sử dụng máy chủ riêng, thì hãy sử dụng EWWW Image Optimizer và cài WP-CLI vào, sau đó sử dụng lệnh wp help ewwwio optimize --allow-root để xem cách nén nhanh bằng lệnh.

Tối ưu việc chèn CSS

Quy tắc này nghĩa là chúng ta sẽ tối ưu việc xử lý chặn hiển thị tập tin CSS bên ngoài (External Stylesheet), nghĩa là các đoạn chèn CSS bằng cách nhúng tập tin CSS vào website bằng thẻ <link> và nó đều thuộc loại render-blocking (chặn hiển thị).

Như Google giải thích ở đây, mỗi khi trình duyệt tải trang thì nó sẽ xử lý các nội dung trong trang hiện tại trước rồi mới gửi các request đến các tập tin bên ngoài để nó xử lý sau, bao gồm các tập tin CSS và Javascript được nhúng vào website. Điều này có nghĩa là nếu website bạn có nhiều tập tin CSS được nhúng vào thì trình duyệt sẽ mất thêm thời gian đợi để xử lý các tập tin đó.

Lời khuyên tối ưu

Theo Google, khi bạn thiết kế website thì hãy hạn chế việc tạo ra nhiều tập tin CSS khác nhau để nhúng vào website, và các đoạn CSS ngắn thì có thể nhúng trực tiếp vào website theo kiểu inline-style. Và nếu website bạn có một tập tin CSS lớn, thì hãy áp dụng kỹ thuật chỉ tải các đoạn CSS cần thiết và nhúng inline các đoạn CSS cần thiết đó vào website (xem thêm ở dưới).

Ngoài ra, bạn cũng tránh việc nhúng inline CSS vào các thuộc tính HTML kiểu <span style=”color: red”>… vì cách nhúng này bị chặn bởi Content Security Policy.

Tải inline các đoạn CSS cần thiết

Kỹ thuật này nghĩa là chúng ta sẽ sử dụng Javascript để điều hướng cho website tự lấy các đoạn CSS trong một tập tin nào đó rồi nhúng inline vào nội dung của tập tin HTML trang hiện tại, sau đó nó sẽ tiếp tục tải không đồng bộ (Asynchronous) các đoạn CSS cần thiết khi người dùng kéo trang xuống.

Nếu bạn muốn biết tập tin CSS của bạn nó có những đoạn nào là những đoạn CSS ở lần tải đầu tiên thì có thể sử dụng công cụ Critical Path CSS. Và bạn có thể làm thủ công bằng cách nhúng đoạn CSS cần thiết đó bằng cách chèn inline.

Nếu bạn là coder thì có thể xem qua bài Authoring Critical Above-the-Fold CSS của CSS-Trick để có thể sử dụng SASS + Grunt Task để tối ưu việc này.

Sử dụng Googe Pagespeed

Nếu bạn đang sử dụng công cụ Google Pagespeed thì thật đáng mừng là nó có một module cho việc này tên là prioritize_critical_css.

Sử dụng plugin WordPress

Nếu bạn không biết code mà cũng không dùng Google Pagespeed thì chắc chắn cách còn lại là sử dụng plugin trong WordPress để nó hỗ trợ làm việc này tự động. Một plugin làm việc này khá tốt đó là Speed Booster Pack, bạn bật tính năng tải CSS cần thiết như ảnh dưới.

Thiết lập thứ tự ưu tiên của nội dung trong website

Điều này có nghĩa là bạn sẽ cần đưa các nội dung cần thiết trong website lên đầu trang để nó tải trước thay vì tải các tài nguyên không cần thiết trước, bao gồm các đoạn Javascript hoặc Javascript từ bên ngoài (như các script của Facebook, Googe+,…).

Có một cách bạn có thể làm việc này đó là hãy đưa toàn bộ các file Javascript xuống footer, tức là phần bên dưới của trang để nó tải sau. Việc này bạn có thể dễ dàng làm được với plugin như W3 Total Cache, Speed Booster Pack và Scripts to Footer.

Sử dụng Javascript tải không đồng bộ

Kỹ thuật tải không đồng bộ nghĩa là Javascript sẽ tải mà không cần đồng bộ với việc tải trang, giống như AJAX bạn sẽ gửi nhận dữ liệu mà không cần tải lại trang thì gọi là không đồng bộ (viết tắt là Async). Nhưng trong trường hợp này, chúng ta sẽ sử dụng kỹ thuật tải không đồng bộ để chỉ định Javascript chỉ tải sau khi nội dung trên website tải xong, nhằm tránh việc website có quá nhiều Javascript sẽ tăng thời gian đợi.

Nếu bạn là coder

Khi nhúng Javascript vào website, bạn có thể sử dụng thuộc tính async nhúng vào thẻ <script> để chỉ định nó tải không đồng bộ.

[html] <script src=”demo_async.js” async></script> [/html]

Sử dụng plugin WordPress

Có rất nhiều plugin trong WordPress giúp website tự động đưa toàn bộ Javascript về dạng tải không đồng bộ mà bạn có thể xem tại danh sách này.

Sử dụng CloudFlare

Nếu bạn dùng CloudFlare thì không cần dùng plugin hay làm gì cả mà có thể kích hoạt tính năng Rocket Loader.

Lời kết phần 2

Kết thúc phần này, cộng với phần 1 thì chúng ta đã làm xong các quy tắc tối ưu tốc độ trên website rồi. Hãy lưu ý rằng trong bài này mình có nói qua việc nén Javascript và hãy nhớ rằng nếu website bạn dùng nhiều Javascript thì có thể sẽ bị lỗi, đó là lý do mà các bạn nên sử dụng càng ít Javascript càng tốt nếu muốn website đạt điểm cao nhất trong Google Pagespeed Insights.

Ở bài sau, cũng như bài cuối, mình sẽ nói qua một số quy tắc tối ưu trải nghiệm người dùng trên website để website thân thiện hơn.